U ovom tekstu saznaćete ko je bio čovek zvani Grk Zorba?
Grci su odmah po formiranju "nove" države nezavisne od turaka, ili tačnije razmenom teritorija sa današnjom Turskom otpočeli proces helenizacije novih teritorija. Tog procesa nisu bili pošteđeni ni srbi koji su na "novoj Grčkoj zemlji2 živeli vekovima pre, što pod turcima, što pre turaka. Ovim procesom srpski jezik na novim grčkim teritorijama bio je zabranjen i zvanično u javnoj (administrativnoj upravi). Čuveni "Grk Zorba" je po rođenju je bio srbin. Njegovo rođeno ime bilo je Đorđe. Prateći trend izmene srpskih toponima, naziva, reči, tačnije svih tragova sa prethodnim narodom, grci su ime Đorđe transkribovali u Gjorgios (grč. izgovor Jorgos). Takođe, reč srbin (sorba) grci izgovaraju kao Zorba.
Već od ranije je poznato da su stanovnici grada soli (Soluna) velikim delom bili srbi. Nedaleko od Soluna, u selu Kulindar (naravno kasnije promenjenog u grčki Kolindors) 1865. godine rodio se i naš Đorđe. Još je interesantno da su u današnjoj severnoj Grčkoj sve do prve polovine 19. veka u apsolutnoj većini bili srbi, a ne današnji makedonci (odnosno severni makedonci) Makedonci ni kao nacijam ni kao narod nisu postojali do 1945. odnosno do trenutka kada si ih stvorili titovi komunisti. Makedonija je uvek bila deo teritorije, odnosno regija, kakvih u svim ostalim država ima puno, npr. Šumadija (još ne postoji ni narod ni nacija šumadinci), Vojvodina (još ne postoji ni narod ni nacija vojvođani), Hercegovina (još ne postoji ni narod ni nacija hercegovci), pa na kraju krajeva ni Bosna (ne postoji narod bosanci. Još u osnovnoj školi smo učili da su bosanci srbi, hrvati i muslimani). Ako ćemo dublje u problem, velike sile su oduvek od "problematičnih naroda" stvarali nove nacije. Kada su u pitanju srbi, toga ima dosta, ali s obzirom da su u ovom slučaju izvođači radova bili komunisti,može se reći da je prvi zamah ovom projektu za stvaranje makedonske nacije dat još na Drezdenskom kongresu - Komunističkoj partiji Jugoslavije 1928. godine. Kominterna je smatrala da su srbi već dovoljno pomogli "beloj Rusiji", odnosno da su se mnogi ugledni carski rusi i porodice spasili u kraljevoj Srbiji, i da će kao monarhisti uvek pružati veliki otpor boljševizaciji tog dela Balkana, pa bi cepanje naroda naravno najbolje pomoglo kontroli i obuzdavanju. Između redova se dalje može zaključiti i da bi to bila dobra osveta za period posle oktobarske revolucije i savezništvo sa Romanovima.
Vratimo se geografski novoj Grčkoj. posle dizanja ustanka 1821. g. protiv Turaka, a nakon toga i nezavisnosti 1830. g, grci su doneli "Ustav". Tim ustavom, kao što napred već rekosmo, određeno je da svi pravoslavci u Grčkoj budu smatrani za Grke: Etničku pripadnost se nije gledala. Središte nove Grčke postao je Peloponez i oblast oko 100 km severnije od njega, u koje su potpadala i određena ostrva u Jonskom i tadašnjem Belom moru (naravno, kao i sve preimenovanom kasnije u Egejsko more). Grčka se od turaka u potpunosti oslobodila 1912. posle 1. Balkanskog rata 1912. godine. Područje Egejske Makedonije, sporazumom saveznika postalo je deo Grčke. Treba istaći, da je upravo srpska vojska u tom ratu oslobodila veliki deo severne Grčke.
Sada kada smo na istorijski potkovanim i lako dokazivim činjenacama razjasnili situaciju sa te vremenske perspektive, vratimo se i našem Đorđu Srbinu (Jorgos Zorbas - Grku Zorbi). Đorđe se 1922. godine trajno preselio u Srbiju sa ćerkom Ekatarinom gde je živeo na prostoru između Skoplja do Niša. S obzirom da se (ponavljamo) radilo u srbinu, Đorđe se nikad se više nije vratio u severnu Grčku, a razloge možete i sami zaključiti, ali hajde ipak da ih ponovimo: Severna Grčka je u identitetskom smislu te godine već bila potpuno promenjena. Koliko tu ima krivice i našeg kralja, nećemo ovom prilikom, ali spomenimo da nebriga o "grkim srbima" nije bila ništa manja nego prema "bugarskim šopima", ili današnjim "bosanskim, hrvatskim, crnogorskim ili kosovskim" srbima. To je već druga tema, o njoj ćemo u drugom članku, ali je bitna za shvatanje odnosa "srbijanskih srba" prema "srpskim srbima" i projektu velikih sila koje su upravo ti i htele (lepi navodnici, neko će sigurno shvatiti poentu) . Elem, srbima zabranjeno da govore i pišu srpskim jezikom u Grčkoj, srpske crkve su "preko noći" odjednom postale grčke. Falsifikovani su i brisani srpskih svetitelji i ktitori sa freski unutar crkvi, a umesto njih su dopisivani grčki (videsmo li to krajem 20. veka već u sadašnjoj Severnoj Makedoniji). Bogoslužbeni jezik naravno prelazi u grčki.
Ali još jednom, zašto baš 1922.? Opštiu situaciju u tom delu Evrope dodatno je pojačala činjenica da je godinu pre Đorđevog prelaska u Srbiju, dakle 1921. g. došlo do neke vrste prinudne razmene stanovnika između pobedničke Grčke i poražene Turske. Tada je iz turske Anadolije proterano više od milion grka i njima naseljeno područje nove države Grčke, koja pre toga nikad nije bilo Grčka, pa ga je logično trebalo "pogrčiti", dakle "naš" sever Grčke koji obuhvata Halkidiki, veliko područje oko Soluna i celu današnju severozapadnu Grčku. Ovim činom je zaokružen proces grceiziranja severne Grčke i trajno uklonjen srpski identitet. Toliko trajno da ni danas dan srbi ništa ne znaju o tome, niti ih ne interesuje, a i ako saznaju setimo se redova ovog teksta od odnosu "srbijanskih srba" prema "srbima", jer sve što je Tito olovkom na mapi u nekoj bosanskoj šumi pre kongresa u Jajcu okružio kao granicu i dao mu ime, to je drugi narod i naša braća, a ne srbi. U ovih 100 godina, iz severne Grčke je proterano oko 800.000 Srba, a ostatak od oko 500.000 je grceizirano, a mnogi koji su bili protv brisanja svog imena i govora su zatvarani ili jednostavno pobijeni. Tome nije kraj, niti je zamena naroda jednostavan proces, pa se poslednji čin proterivanja srba sa severa Grčke odigrao po završetku 2. Svetskog rata i ustanka koji su tamošnji Srbi podigli u pokušaju da se ujedine sa svojom severnom braćom iz današnje Makedonije. Interesantno, makedonci nisu dizali ustanak za ujedinjenje sa svojom tadašnjom i današnjom Makedonijom. Valjda ih nije bilo. Kao što ni Skoplje u 1. svetskom ratu nisu oslobodile neke makedonske jedinice, već upravo srbi i srpska vojska.
Ako ima još neko kome su ostali nejasni razlozi zbog kojih je Đorđe Srbin otišao iz Grčke, nek sebe stavi u njegovu kožu i kaže da li bi radije ostao da živi u takvogj sredini ili bi sa svojim narodom morao da pobegne zbog, ponoviću opet, netrpeljivosti Grka prema njegovom srpskom identitetu, iako je nosio ime Jorgos, govorio grčkim jezikom, ali i srpskim. Danas više nema srba u Severnoj Grčkoj, osim onih koji su nasilno grceizirani, ali ostavljeni od svog kraljam komunista, pa i naroda iz Srbije, nisu više svesni svog starijeg, srpskog identiteta. Ali opet ništa novo, isto ovo "smo uradili" i našim šopima u Bugarskoj, srbima u Albaniji, radimo i srbima u Crnoj Gori, a na kraju krajeva i srbima u Sloveniji. Primer iz najnovije istorije gde su ljudi koji su 1980tih kao srbi otišli da rade u Sloveniju, imali izbor da uzmu slovenačko državljanstvo ili da sve ostave i pobegnu nazad. Eto, i njihova deca postadoše slovenci. Odosmo, daleko ali kako drugačije pokazati odnos srba prema srbima, pa u krajnjoj instanci u "logičnu" sudbinu našeg Đorđa iz ovog teksta.
Đorđe Srbin (Grk Zorba) je kraj života dočekao u selu ispod planine Vodno gde je umro 1941. godine. Sahranjen je na seoskom groblju u Tadašnjoj Srbiji, mestu gde sa danas nalazi elitno naselje u Skoplju. 1954. godine su njegovi zemni ostaci premešteni na groblje Butel u Skoplju - parcela br. 17, aleja 3, grobno mesto 23. Na njegovom spomeniku je upisano Georgios Zorbas. Nije umro u Grčkoj, nije ostao da živi u Grčkoj, nije želeo da bude sahranjen ni prenesen u Grčku, a ponos je Grčke, jer je njegov život i lik, kao svog velikog prijatelja Đorđa Srbina, za svoj roman "Doživljaji Aleksisa Jorgosa" iskoristio grčki pisac Nikos Kazancakis. 1964. godine je po ovom romanu snimljen film Grk Zorba, za koji je Mikis Teodorakis napisao muziku (sirtaki). Sirtaki je postala nezvanična himna Grčke. I tako, do tada nepoznati i nebitni Đorđe Srbin uđe u legendu, kao Grk Zorba.
Imajući u vidu obim brisanja srpskih tragova u Severnoj Grčki, odnosno posvećenost da se sve izbriše i prepiše u novi identitet, ne čudi što zvanična istoriografija u moru falsifikata teško pronalazi validne podatke o njegovom srpskom poreklu. Setimo se samo koliko je od 1830 do danas severnoj Grčkoj sistematski obrisano tragovi srpskog identiteta i koliko je samo promenjeno naziva toponima. Više hiljada, od kojih npr. i Kostur (Kastoria), Lerin (Florina, u kome do pre 100 godina skoro na nije bilo Grka), Greben (Grebeva), Janjina (Joanina), Servia (na grčkom Srbija), Ser (Serez, gde se srpski car Stefan Dušan proglasio dopunu svog Zakonika - zakonik se ne proglašava u tuđoj zemlji), Kozani, Njeguš, Neveska, Surovičevo, Janica (Gianica), Kufalovo (Kufalia), Livadi, Resilovo, Rakovo (Kratero), Vrbeni (Itea), Borešnica (Palaijatra), Sakukevo (Mariva), Pesočnica, Gornji Nevoljani, Donje Klještino, Donji Kotori, Beli Kamen, Leskovec, Krapeština (Atrapos), Pleševica (Koliki), Negovan (Flapuro), Cerovo (Klidi), Kolarica (Maviaki), Ljubetino itd. Neki su i ostali poput Zagorja - sigurno ste na letovanju u Grčkoj pili vodu "Zagora". Zato, Srbi i dalje treba da letuju na Belom (Egejskom) moru i da čuvaju sećanje na tragove svog identiteta u Grčkoj, a Grci neka igraju svoj sirtaki i neka čuvaju legendu o Đorđu Srbinu. Da li ste se nekad zapitali zašto nas krv toliko vuče u Grčku na letovanje. Zašto se srbi i grci (danas kada je sve zaboravljeno) toliko vole? Zašto smo tako slični. Da li je odgovor možda da u stvari volimo sami sebe i ono gde smo nekad bili? Tema za razmišljanje.